Τι είναι τα αυτοάνοσα νοσήματα και ποια είναι αυτά;
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι ένα πολύπλοκο δίκτυο από κύτταρα και συστατικά κυττάρων (που ονομάζονται μόρια). Ο φυσιολογικός ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος είναι να προστατεύει τον οργανισμό και να αντιμετωπίζει τις λοιμώξεις που προκαλούνται από βακτήρια, ιούς και άλλα μικρόβια που εισβάλλουν στο σώμα. Όταν κάποιος πάσχει από ένα αυτοάνοσα νόσημα, το ανοσοποιητικό του σύστημα λανθασμένα επιτίθεται εναντίον του ίδιου του σώματός του, στοχεύοντας τα κύτταρα, τους ιστούς και τα όργανά του. Η συσσώρευση κυττάρων και μορίων του ανοσοποιητικού συστήματος σ’ ένα σημείο του σώματος που δέχεται επίθεση, είτε φυσιολογικά στα πλαίσια λοίμωξης, είτε “λανθασμένα” σε ένα αυτοάνοσα νόσημα αναφέρεται ευρέως ως φλεγμονή.
Υπάρχουν πολλά και διαφορετικά αυτοάνοσα νοσήματα, καθένα από τα οποία μπορεί να προσβάλλει τον οργανισμό με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, η αυτοάνοση αντίδραση στρέφεται εναντίον του εγκεφάλου στη Σκλήρυνση κατά Πλάκας και εναντίον του εντέρου στη νόσο του Crohn. Σε άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος, οι ιστοί και τα όργανα που προσβάλλονται μπορεί να διαφέρουν από ασθενή σε ασθενή, όλοι όμως πάσχουν από την ίδια νόσο. Ένας ασθενής με “Λύκο” μπορεί να έχει προσβολή του δέρματος και των αρθρώσεων, ενώ κάποιος άλλος (να έχει προσβολή) του δέρματος, των νεφρών και των πνευμόνων. Τέλος, η βλάβη που προκαλείται από το ανοσοποιητικό σύστημα σε ορισμένους ιστούς μπορεί να είναι μόνιμη, όπως συμβαίνει με την καταστροφή των κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν ινσουλίνη στο Σακχαρώδη Διαβήτη τύπου Ι.
Τα πιο κοινά αυτοάνοσα νοσήματα είναι:
- Συστημικός ερυθηματώδης λύκος (επηρεάζει το δέρμα , τις αρθρώσεις , τα νεφρά , τον εγκέφαλο και άλλα όργανα)
- Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου (μια ομάδα φλεγμονωδών παθήσεων του παχέος και του λεπτού εντέρου)
- Σκλήρυνση κατά πλάκας (επηρεάζει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό)
- Ρευματοειδής αρθρίτιδα ( φλεγμονή των αρθρώσεων και των γύρω ιστών)
- Ψωρίαση (πάθηση του δέρματος που προκαλεί ερυθρότητα και ερεθισμό)
- Κοιλιοκάκη ( που βρίσκεται στο σιτάρι , τη σίκαλη και κριθάρι) που προκαλεί βλάβες στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου
- Ο διαβήτης τύπου 1
- Κακοήθης αναιμία – μείωση στα ερυθρά κύτταρα του αίματος που προκαλείται από την ανικανότητα να απορροφήσει τη βιταμίνη Β12
- Λεύκη (άσπρα σημάδια στο δέρμα που προκαλούνται από την απώλεια της χρωστικής)
- Νόσος Graves “ (διόγκωση θυρεοειδούς αδένα)
- Σκληρόδερμα (νόσος του συνδετικού ιστού που προκαλεί αλλαγές στο δέρμα , στα αιμοφόρα αγγεία , στους μύες και στα εσωτερικά όργανα)
- Αντιδραστική αρθρίτιδα – φλεγμονή των αρθρώσεων , την ουρήθρα , και τα μάτια ? Μπορεί να προκαλέσει πληγές στο δέρμα και τις μεμβράνες βλέννας
Η αιτία της εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων νόσου είναι άγνωστη . Υπάρχουν ωστόσο πολλές θεωρίες που έχουν μελετηθεί ενδελεχώς:
- Βακτήρια ή ιοί
- Φάρμακα
- Χημικές ερεθιστικές ουσίες
- Περιβαλλοντικοί ερεθισμοί
Πηγή: Καθηγητής Χ. Μ. Μουτσόπουλος (Διευθυντής Κλινικής και Εργαστηρίου Παθολογικής Φυσιολογίας)