Τοκετός χωρίς πόνο; Κι όμως, γίνεται!

Η πιο συνηθισμένη ευχή που συνηθίζεται να δίνει κάποιος στις γυναίκες που πρόκειται να γεννήσουν είναι: «Μ’ έναν πόνο». Ε, λοιπόν, εσείς μπορείτε να γεννήσετε και χωρίς αυτόν!

Η αντίληψη του πόνου είναι μια καθαρά υποκειμενική υπόθεση. Υπάρχουν γυναίκες που βιώνουν τον τοκετό σαν μια σχετικά ανώδυνη εμπειρία, και άλλες που θυμούνται τις ωδίνες σαν το… χειρότερο εφιάλτη τους. Η ανοχή που έχει κάθε άνθρωπος στον πόνο διαφέρει, ενώ και ο ψυχολογικός παράγοντας παίζει το ρόλο του: Όσο πιο αισιόδοξη, ψύχραιμη και αποφασισμένη μπείτε μέσα στην αίθουσα τοκετού, τόσο πιθανότερο είναι να ζήσετε την όλη διαδικασία σαν μια ευχάριστη τελικά εμπειρία. Σύμφωνα με το διάσημο γάλλο γυναικολόγο Φρεντερίκ Λεμπουαγέ, «ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπίσει μια γυναίκα τον πόνο του τοκετού είναι να τον αποδεχτεί. Όχι, όμως, με την έννοια της θυσίας. Δεν πρέπει να προσεγγίσετε τη γέννηση του παιδιού σας σαν να ήσασταν οσιομάρτυρες! Αποδέχομαι τον πόνο σημαίνει μαθαίνω να αναπνέω, να εισπνέω την ενόχληση, να την απορροφώ, να γίνεται μέρος του σώματός μου και μετά να την εκπνέω βγάζοντάς την από μέσα μου. Με τον τρόπο αυτό, θα μπορέσετε να αποκτήσετε ένα σωστό ρυθμό, ακολουθώντας αυτόν των συσπάσεων, που είναι άλλωστε και το μόνο στο οποίο πρέπει να δίνετε σημασία κατά τη διάρκεια του τοκετού». Άλλωστε, ο πόνος είναι στη βάση της δημιουργίας της ζωής και της αρχής κάθε γνώσης. Γι’ αυτό και ο πόνος του τοκετού λυτρώνει, αποκαθιστά, αναπτύσσει πνευματικά. Τέλος, μην ξεχνάτε ότι ο τοκετός δεν κρατάει για πάντα, και στο τέλος μάς αποζημιώνει με το πολυτιμότερο δώρο που μας έχουν κάνει ποτέ.

Γιατί πονάει ο τοκετός;
«Επειδή προσπαθείς να βγάλεις κάτι που έχει το μέγεθος ενός πεπονιού από ένα άνοιγμα στο μέγεθος ενός λεμονιού», όπως πολύ περιγραφικά έλεγε η Κρίστι Άλεϊ, στο ρόλο της ανύπαντρης μητέρας Μόλι, στην ταινία «Κοίτα Ποιος Μιλάει». Φανταστείτε ότι ένας πολύ δυνατός μυς εργάζεται πυρετωδώς για να «ξεχειλώσει» το άνοιγμα του τραχήλου, ενώ το έμβρυο, καθώς περνά μέσα από το γενετικό κανάλι, πιέζει όποιον ιστό ή νεύρο σταθεί εμπόδιο στο δρόμο του. Επιπλέον, πολύ συχνά το δέρμα και οι ιστοί σκίζονται – πόσο ανώδυνα θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο; Από την άλλη, όπως πάντα, ο πόνος υπάρχει για να μας προφυλάξει από κάποιον κίνδυνο. Oι ωδίνες του τοκετού, όσο δυσάρεστες κι αν είναι, υπάρχουν για να βοηθήσουν τη διαδικασία να εξελιχθεί όσο το δυνατόν καλύτερα. Το σώμα μας, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τον πόνο, αντιδρά ενστικτωδώς με κινήσεις και αλλαγές θέσεων, που βοηθούν το μωρό να βρει την ιδανική θέση για την έξοδό του στον κόσμο. Να θυμάστε ότι αυτό που ενοχλεί περισσότερο δεν είναι τόσο η ένταση του πόνου που συνοδεύει τον τοκετό, αλλά το ότι έρχεται ξανά και ξανά με όλο και μικρότερη συχνότητα. Αν είστε συγκεντρωμένες στις αναπνοές και την προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλετε, θα συνεργαστείτε καλύτερα με το γιατρό και τη μαία και δεν θα υποφέρετε.

Φάρμακα που μειώνουν τον πόνο
Ακόμα κι αν ξεκινήσατε με την πεποίθηση ότι θα προτιμούσατε έναν απολύτως φυσικό τοκετό, σε περίπτωση που αρχίσετε να νιώθετε ότι δεν θα τα καταφέρετε χωρίς βοήθεια, μπορείτε να ζητήσετε από το γιατρό ή τη μαία σας να σας χορηγηθεί κάποιο παυσίπονο, όπως η πεθιδίνη. Πρόκειται για ισχυρό παυσίπονο που χορηγείται με ένεση και δρα για αρκετές ώρες (3-4). Μπορεί να ανακουφίσει τη γυναίκα, να βοηθήσει στη διαστολή του τραχήλου και να την ξεκουράσει, ώστε να έχει δυνάμεις για το τελευταίο στάδιο του τοκετού. Σε αυτό το στάδιο δεν πρέπει να χορηγείται, γιατί μπορεί να επηρεάσει τα αντανακλαστικά του παιδιού και την αναπνευστική λειτουργία του. Συχνά προκαλεί ζαλάδα και ναυτία, γι’ αυτό χορηγείται σε συνδυασμό με αντιεμετικά φάρμακα.

Επισκληρίδιος: Να τη ζητήσω;
Η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η πιο σίγουρη μέθοδος για έναν όσο το δυνατόν πιο ανώδυνο τοκετό. Πρόκειται πλέον για διαδικασία ρουτίνας και γίνεται σε όλα τα μαιευτήρια. Μέσω ενός καθετήρα στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης, ο αναισθησιολόγος χορηγεί αναισθητικό, το οποίο μουδιάζει τα νεύρα που στέλνουν το μήνυμα του πόνου από τη μήτρα στον εγκέφαλο. Σας επιτρέπει να συμμετέχετε ενεργά στον τοκετό, χωρίς όμως να νιώθετε έντονο πόνο. Στα μειονεκτήματα της μεθόδου περιλαμβάνεται η πιθανότητα να μην μπορείτε να κινηθείτε άνετα, για να βοηθήσετε το μωρό να πάρει την καλύτερη δυνατή θέση για τον τοκετό, ή να μην αντιλαμβάνεστε ποια είναι η σωστή στιγμή για να σπρώξετε. Επίσης, μπορεί να προκαλέσει υπόταση, που αντιμετωπίζεται από το γιατρό με φάρμακο, ή πονοκέφαλο που μπορεί να διαρκέσει έως και την επόμενη μέρα. Τέλος, χρειάζεται να περάσουν περίπου 20-25 λεπτά μέχρι να αρχίσει να δρα, γι’ αυτό και δεν έχει νόημα να χορηγείται όταν η διαδικασία του τοκετού έχει προχωρήσει αρκετά.

Η γέννα στο νερό είναι ανώδυνη;
Το ζεστό νερό, μέσα στο οποίο βρίσκεται η γυναίκα όταν πρόκειται να γεννήσει σε μπανιέρα, δρα χαλαρωτικά για τους μυς και τους ιστούς και για την ίδια. Έτσι, αντιλαμβάνεται λιγότερο τον πόνο, ενώ η διαστολή γίνεται πιο εύκολα και γρήγορα, επιταχύνοντας την όλη διαδικασία. Ωστόσο, για να μπει η επίτοκος μέσα στο νερό, θα πρέπει να έχουν ξεκινήσει οι πόνοι και η διαστολή, γεγονός που σημαίνει ότι θα έχει βιώσει ένα μέρος των ωδίνων. Οι πολλές ώρες μπορεί να κουράσουν τη μέλλουσα μητέρα, ενώ προσοχή χρειάζεται για την αποφυγή λοίμωξης μέσα στο νερό, που φαίνεται να είναι συχνή. Πάντως, αν δεν επιλέξετε να γεννήσετε μέσα στο νερό ή εάν το μαιευτήριο δεν παρέχει αυτή τη δυνατότητα, έρευνες έχουν δείξει ότι ακόμα κι ένα ζεστό ντους μπορεί να έχει θεαματικά αποτελέσματα ενάντια στον πόνο.

Εναλλακτικά;
Υπάρχουν κάποιες εναλλακτικές μέθοδοι αντιμετώπισης του πόνου κατά τον τοκετό, που έχουν αρκετά καλά αποτελέσματα. Όλες, βέβαια, οι μέθοδοι κατά του πόνου πρέπει να γίνονται από ειδικούς και να προσαρμόζονται στην κάθε επίτοκο ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία της και τις ανάγκες της. Τέτοιες είναι:

• Βελονισμός. Ο βελονισμός γενικά έχει αναλγητική δράση. Ενεργοποιώντας με την ειδική βελόνα βελονισμού ή ηλεκτροβελονισμού τα ειδικά σημεία, η αναλγητική δράση κατευθύνεται στην περιοχή που βιώνονται οι ωδίνες. Εκτός αυτού, λειτουργεί χαλαρωτικά στο νευρικό σύστημα και βοηθά στο φόβο και το άγχος για τον τοκετό.
• Ρεφλεξολογία. Ο ρεφλεξολόγος «δουλεύει» σημεία του πέλματος που αφορούν την περιοχή που βιώνονται οι ωδίνες (στα πέλματα καταλήγουν απολήξεις νευρικών κυττάρων από όλο το σώμα). Παράλληλα, λειτουργεί και χαλαρωτικά, όπως και ο βελονισμός, για όλο το νευρικό σύστημα.
• Τέλος, η αρωματοθεραπεία, η ομοιοπαθητική, η φυτοθεραπεία κλπ. μπορούν να συνεισφέρουν, επίσης, σημαντικά στην ομαλή και «ανώδυνη» εξέλιξη του τοκετού.

Πηγή: Ζαχαριά Πηνελόπη